‘Jezelf kennen is jezelf liefhebben’ ~ Tulku Lobsang Rinpoche ~

Ben ik goed zoals ik ben?

Bovenstaande vraag vormt een belangrijke basis van je persoonlijke leven en kan van alles oproepen. Verwarring en vertrouwen. Afwijzing en aanvaarding. Begrenzen en ruimte innemen. Kwetsbaarheid en kracht. Angst en moed. Tegenslag en veerkracht. Voor mij persoonlijk nodigt deze vraag uit tot zelfonderzoek en het vinden van mijn plek in deze wereld. Misschien herken je de behoefte om deel uit te maken van het grote geheel. Je ten diepste verbonden te voelen met anderen. Erbij horen. Tegelijkertijd kan zich een verlangen aandienen naar autonoom, zelfstandig en onafhankelijk zijn: standing your own ground. Staan op eigen grond, verbonden met je wortels. Voor velen een zoektocht, ook voor mij. 

Ik werd in 1962 geboren in het katholieke Brabant, in een niet-kerkelijk gezin. Mijn vader was metaalbewerker op een zinkfabriek en mijn moeder huisvrouw en pedicure. Omdat er geen openbare scholen waren in het dorp, bezocht ik een kleuterschool die verbonden was aan het klooster. Wat ik mij daarvan herinner, zijn de verhalen over God en Jezus. Als jong meisje geloofde ik heilig in wat de nonnen mij vertelden. Mijn zinnen begonnen steevast met: “Onze Here Jezus zegt…” Toen ik deze zin een keer uitsprak tegen mijn communistische oma, barstte ze in lachen uit. Gevoelig als ik was, begreep ik niets van haar reactie en voelde mij in verwarring gebracht. Wie moest ik geloven? Aan wie mocht ik trouw zijn? Loyaal aan de nonnen of aan mijn lieve oma? 

Loyaliteit is een terugkerend thema in mijn leven. Loyaal aan mijn gezin van herkomst, mijn familie en vrienden. Ergens bij horen geeft immers een gevoel van veiligheid en je geborgen weten. Het is normaal dat je in je kindertijd loyaal bent aan de normen, waarden en overtuigingen van jouw familiesysteem en het gezin waarin je geboren bent. Omdat je als jong kind nog afhankelijk bent van anderen, zorgt ‘bij de kudde horen’ ervoor dat je fysiek, mentaal en emotioneel kan overleven en je kunt ontwikkelen.

Op 6-jarige leeftijd verhuisde ik van Brabant naar Drenthe en belandde ik in 6 jaar tijd op 5 verschillende scholen. Door steeds opnieuw te moeten aarden kwam de loyaliteit aan mijzelf in het gedrang. Ik werd een people’s pleaser die haar eigen verlangens en behoeften ondergeschikt maakte aan die van anderen. Dit maakte het lastig om mijn grenzen te bewaken. Naar mate ik volwassen werd, ontdekte ik de grondslag van mijn please gedrag: Angst voor afwijzing en er niet bij horen. Ik deed er alles voor om mijn plekje garant te stellen. Thuis, op school, op straat, op de sportclub. Met wisselend succes, want het kostte me veel energie en maakte mijn onzekerheid eerder groter dan kleiner.

Op 16-jarige leeftijd vertrok ik na mijn HAVO examen met een jaarticket op zak naar Egypte om familie te bezoeken. Ik overwon mijn schroom om in mijn uppie op het vliegtuig te stappen, op weg naar een onbekende wereld. Vier maanden lang woonde ik in dit fascinerende land. Het was een ware cultuurschok in positieve zin. Een onderdompeling in een land met een totaal andere cultuur, religie, mensen, taal, geuren, kleuren, klanken. De geschiedenis van het oude Egypte, haar piramiden en farao’s betoverden mij. De hang naar het mystieke die ik als kind onbewust al in me had, ervaarde ik in Egypte voor het eerst bewust. Ik beleefde avonturen die ik nooit eerder had beleefd en zette de eerste stappen richting volwassenheid. 

Rondom mijn 20e kwam ik in contact met yoga. Mijn persoonlijke groei en spirituele ontwikkeling namen nieuwe vormen aan, maar beroepsmatig deed ik er niets mee. Ik koos voor een loopbaan in het basisonderwijs waar ik 33 jaar als groepsleerkracht werkzaam was. Soms voelde de juf in mij zich als een vis in het water en genoot ik van mijn vak. Steeds vaker ging ik gebukt onder de werkdruk, mijn hoge verantwoordelijkheidsgevoel en perfectionisme. Ook op het werk was ik erg loyaal aan leerlingen en collega’s. Ik dacht onmisbaar en onvervangbaar te zijn. Een misvatting. Dit alles resulteerde in een burn-out. Bovendien moest ik dealen met twee intensieve rouwprocessen: Een miskraam en onvervulde kinderwens en het plotselinge veel te jonge overlijden van mijn enige broer. De vraag ‘Ben ik goed zoals ik ben’ keerde vaak terug. Niet alleen op het werk, maar ook in relaties. Ben ik goed genoeg als liefdespartner, dochter, vriendin en als  bonusmoeder van mijn stiefkinderen? Enzovoorts.

Mijn ontmoetingen met het Tibetaanse boeddhisme en Systemisch Werk hebben mij enorm geïnspireerd en talrijke handvatten aangereikt op het pad van Levenskunst. Wat mij aanspreekt in het boeddhisme is omgaan met het lijden in jezelf en de wereld door het beoefenen van wijsheid en compassie. Wijsheid genereren begint bij het onderzoeken van je gedachten, gevoelens en handelingen. Zelfkennis is een poort naar wijsheid. Jezelf leren kennen maakt het mogelijk om vriendschap te sluiten met jezelf. Compassie betekent mededogen voelen voor alle levende wezens, inclusief jezelf. Weten dat je van nature al goed bent. De ander accepteren. Weten dat ook de ander van nature al goed is.

Dit betekent niet dat je alles voor zoete koek moet slikken, geen verdriet mag hebben, niet boos mag zijn, of je bang en onzeker voelen. Integendeel. Lijden is onderdeel van het leven. Onderstaand citaat spreekt mij zeer aan:

‘Alle schoonheid, het geluk, de verwondering, de verbinding, het erbij horen, en alle scheiding, de angst, de depressie, de wanhoop – dat is een mensenleven. Het betekent niet dat we niet proberen het lijden te verlichten wanneer het kan worden verlicht. Maar we raken grote vrijheid als we lijden kunnen accepteren als onderdeel van het pad en niet als een vergissing’. ~  Bron: Kaira Jewel Lingo, artikel in Lion’s Roar)

Lijden vindt plaats op persoonlijk, systemisch en collectief niveau. De vraag is hoe je je er toe verhoudt en op welke manier je het lijden kan verminderen. Door de wortels van je bestaan te onderzoeken kun je er achter komen of de oorzaak van lijden in het heden te herleiden is naar jouw verleden. Een boeiend proces dat moed vraagt om zaken aan te kijken die liever verborgen blijven, omdat ze pijnlijk of confronterend zijn.

Kostbaarheid zien in wat je tegen komt – ook in dingen die je liever niet had willen ontvangen – is een ultieme beoefening in Levenskunst. Dit pas ik toe in mijn Praktijk voor Levenskunst en Systemische Coaching. Mijn levensreis zet zich voort, net als die van jou. Wees welkom om op jouw moment en tijd bij me in te stappen, een stukje mee te reizen, weer uit te stappen en je eigen weg te vervolgen.

Het is mijn verlangen om anderen te ondersteunen en begeleiden op het Pad van Levenskunst vanuit systemische bewustzijn, wijsheid en compassie. Mijn motto: Léven is een Kunst. Geniet ervan!